Nhân rộng mô hình khu công nghiệp sinh thái để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn

Lễ ký kết văn kiện dự án “Nhân rộng phương pháp tiếp cận khu công nghiệp sinh thái để thúc đẩy kinh tế tuần hoàn tại Việt Nam”giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) diễn ra sáng 15/11 tại Hà Nội.

Sự kiện đánh dấu bước tiến quan trọng của Việt Nam từ giai đoạn trình diễn các lợi ích của khu công nghiệp sinh thái sang thúc đẩy và nhân rộng các phương pháp tiếp cận khu công nghiệp sinh thái, góp phần nâng cao vị thế và phát triển bền vững mô hình này trên cả nước.

Dự án có mục tiêu thúc đẩy thực hiện kinh tế tuần hoàn trong các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, giảm tác động môi trường của sản xuất công nghiệp và giúp các khu công nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu.

Cụ thể, dự án sẽ tiếp tục nhân rộng việc thực hiện khu công nghiệp sinh thái, tập trung vào nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên, giảm thiểu chất thải, thúc đẩy tái chế, nâng cao hiệu quả kinh tế, môi trường và xã hội của các doanh nghiệp, từ đó góp phần phát triển công nghiệp bền vững và toàn diện.

Thông qua dự án, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp nhận ngân sách 3,346 triệu USD do Tổng cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ (SECO) tài trợ nhằm thúc đẩy thực hiện kinh tế tuần hoàn và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu trong các khu công nghiệp tại Việt Nam.

Khoản tài trợ này sẽ tạo điều kiện nhân rộng mô hình khu công nghiệp sinh thái trên toàn quốc trên cơ sở những thành công trong giai đoạn 2014-2024, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực công nghiệp và tại các khu công nghiệp, giảm thiểu tác động của hoạt động sản xuất tới môi trường và hỗ trợ các khu công nghiệp ứng phó với biến đổi khí hậu.

Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Đỗ Thành Trung đánh giá cao việc SECO và UNIDO lựa chọn Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia được hỗ trợ phát triển khu công nghiệp sinh thái theo Chương trình Khu công nghiệp sinh thái toàn cầu giai đoạn 2 (2024-2028) với tổng vốn ODA 3,346 triệu USD.

Khoản tài trợ này góp phần thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa việc xây dựng và chuyển đổi khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam, thực hiện kinh tế tuần hoàn, đóng góp vào phát triển công nghiệp bền vững.

Đối với phát triển bền vững hoạt động công nghiệp và khu công nghiệp, với sự hỗ trợ của SECO, Việt Nam đã thực hiện chuyển đổi 4 khu công nghiệp sang khu công nghiệp sinh thái (giai đoạn 2015-2029) và 3 khu công nghiệp đang thực hiện chuyển đổi từ 2020 đến 2024.

Trong đó, một số kết quả đáng chú ý là: Lồng ghép quy định về khu công nghiệp sinh thái vào các văn bản pháp quy có liên quan về khu công nghiệp, khu kinh tế và bảo vệ môi trường, phát triển bền vững; hỗ trợ thực hiện các giải pháp khu công nghiệp sinh thái tại các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, tiết kiệm điện, nước, vật liệu, giảm phát thải CO₂, tối ưu hóa việc tái sử dụng chất thải, thực hiện kinh tế tuần hoàn; xây dựng hướng dẫn kỹ thuật về khu công nghiệp sinh thái; nâng cao nhận thức, thực hiện tập huấn, đào tạo, tăng cường năng lực về khu công nghiệp sinh thái.

"Bằng cách hỗ trợ chuyển đổi các khu công nghiệp thành khu công nghiệp sinh thái, chúng tôi mong muốn giải quyết cả cơ hội và thách thức mà tăng trưởng công nghiệp của Việt Nam đang phải đối mặt. Tầm nhìn của Thụy Sỹ là hỗ trợ hành trình mà Việt Nam hướng tới vị thế thu nhập cao và cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 (net-zero)", ông Thomas Gass, Đại sứ Thụy Sĩ tại Việt Nam nhấn mạnh.

Việt Nam hiện có 436 khu công nghiệp, thu hút khoảng 35-40% tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng thêm hàng năm, trong đó hơn 300 khu công nghiệp đang hoạt động tạo việc làm cho hơn 4,16 triệu lao động trực tiếp và đóng góp trên 50% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Với những nỗ lực trong việc thực hiện Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050, cam kết đưa phát thải ròng về 0 năm 2050 tại COP26, Đề án phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam cũng như các chương trình hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững, việc chuyển đổi các khu công nghiệp sang khu công nghiệp sinh thái và xây dựng các khu công nghiệp sinh thái mới trong hệ thống các khu công nghiệp sẽ đóng góp đáng kể vào việc thực hiện các mục tiêu tăng trưởng xanh và các cam kết quốc tế của Việt Nam trong phát triển bền vững và ứng phó với biến đổi khí hậu.

Bà Lê Thị Thanh Thảo, Đại diện quốc gia UNIDO tại Việt Nam đánh giá, Việt Nam là một trong những quốc gia dẫn đầu châu Á về năng lực cạnh tranh công nghiệp và ngày càng khẳng định vị thế vững chắc trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Theo bà, một đất nước có nền công nghiệp phát triển bền vững, không thể tách rời việc bảo vệ quyền lợi môi trường và xã hội. Khu công nghiệp sinh thái không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn tối ưu hoá hiệu quả sử dụng tài nguyên, tiết kiệm chi phí sản xuất, tăng cường năng lực cạnh tranh.

"UNIDO sẽ tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong việc chuyển đổi các mô hình khu công nghiệp truyền thống sang mô hình khu công nghiệp sinh thái, xây dựng nền tảng cho một ngành công nghiệp thông minh, bền vững và tạo ra giá trị gia tăng, đảm bảo lợi ích lâu dài cho cộng đồng và các thế hệ tương lai", bà Lê Thị Thanh Thảo khẳng định.

Chương trình khu công nghiệp sinh thái toàn cầu (GEIPP) là sáng kiến của UNIDO nhằm thúc đẩy phát triển công nghiệp bền vững tại các quốc gia đang phát triển, thông qua triển khai mô hình khu công nghiệp sinh thái, nhằm nâng cao năng suất tài nguyên và cải thiện hiệu quả kinh tế, môi trường và xã hội, tăng cường năng lực cạnh tranh và khả năng sản xuất của ngành công nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Chương trình được triển khai tại các quốc gia như Colombia, Ai Cập, Indonesia, Peru, Nam Phi, Ukraine và Việt Nam, tập trung vào tích hợp khu công nghiệp sinh thái vào chính sách quốc gia và phát triển công cụ hỗ trợ, thúc đẩy sự phát triển bền vững của các khu công nghiệp.

Tại Việt Nam, mô hình khu công nghiệp sinh thái được triển khai từ những năm 2014 với sự hỗ trợ của nhiều nhà tài trợ quốc tế, trong đó có SECO và UNIDO.

Dự án “Triển khai khu công nghiệp sinh thái theo hướng tiếp cận từ Chương trình khu công nghiệp sinh thái toàn cầu” do UNIDO và Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp thực hiện từ nguồn tài trợ của SECO. Dự án kế thừa các kết quả của Dự án "Triển khai sáng kiến khu công nghiệp sinh thái hướng tới mô hình khu công nghiệp bền vững tại Việt Nam" do Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với UNIDO thực hiện từ 2014 đến 2019.

Hai dự án nêu trên đã triển khai thành công các mô hình khu công nghiệp sinh thái tại các khu công nghiệp như Khánh Phú, Gián Khẩu (Ninh Bình), Đình Vũ (Hải Phòng), Hòa Khánh (Đà Nẵng), Trà Nóc (Cần Thơ), Amata (Đồng Nai), và Hiệp Phước (TP Hồ Chí Minh).